Faktura VAT jest podstawowym dokumentem potwierdzającym sprzedaż towarów lub świadczenie usług, które objęte są obowiązkiem rozliczenia podatku VAT. Jednak nie zawsze taki obowiązek występuje. Z artykułu dowiesz się, kto może wystawiać faktury bez VAT i jak to zrobić.
Zmiana przepisów umożliwiła wystawianie faktur bez VAT przedsiębiorcom spełniającym określone warunki. Wcześniej mogli oni dokumentować sprzedaż jedynie rachunkami. Co prawda nadal nie zniesiono tej możliwości, ale rozliczając się z kontrahentem, można dokonać wyboru pomiędzy wystawieniem rachunku a faktury bez VAT.
Kiedy podatnik jest zwolniony z VAT?
Warunki zwolnienia podmiotowego z VAT określone są w Ustawie o podatku od towarów i usług. Mówi ona, że z podmiotowego zwolnienia z VAT mogą skorzystać przedsiębiorcy, których przychody ze sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyły w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 tys. zł netto.
Podatnikom, którzy dopiero rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej, również przysługuje ulga. Przewidywana wartość sprzedaży nie może przekroczyć (proporcjonalnie do okresu prowadzonej działalności w roku podatkowym) 200 tys. zł netto.
Należy jednak pamiętać, że nie każdy podmiot może skorzystać ze zwolnienia z VAT. Zwolnienie z VAT nie przysługuje m.in. podatnikom świadczącym usługi prawnicze lub usługi jubilerskie, a także podatnikom, którzy dokonują dostaw towarów akcyzowych.
Zobacz również: Podatek PCC-3 – jak go wypełnić?
Czy podatnik zwolniony z VAT może wystawiać faktury?
Tak jak już wcześniej wspominaliśmy, przedsiębiorca zwolniony z VAT może (ale nie musi) wystawiać faktury bez VAT. Wyjątkiem jest sytuacja, w której nabywca zgłasza żądanie wystawienia faktury dokumentującej sprzedaż zwolnioną pod warunkiem, że takie żądanie zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym towar lub usługa zostały dostarczone/wykonane albo otrzymano całość lub część zapłaty.
Jakie elementy powinna zawierać faktura bez VAT?
Podatnik zwolniony z VAT, który chce wystawiać fakturę, musi na dokumencie przekazać nabywcy informację o tym, że jest zwolniony z podatku. Z tego względu na fakturze bez VAT muszą znaleźć się takie informacje jak:
- przepis ustawy, na podstawie której podatnik jest zwolniony z VAT,
- przepis dyrektywy zwalniającej z VAT daną dostawę towarów lub usług,
- podstawę prawną wskazującą na to, że dana dostawa towarów lub usług może korzystać ze zwolnienia.
Na fakturze bezvatowej podatnik nie ma również obowiązku zamieszczania takich informacji jak:
- numer VAT-UE,
- stawka podatku,
- kwota podatku.
Poza tym, na fakturze bez VAT powinny znaleźć się standardowe informacje znajdujące się na innych rodzajach faktur:
- data wystawienia faktury,
- numer faktury,
- nazwa nabywcy oraz jego imię i nazwisko,
- adres nabywcy,
- data dostarczenia towaru lub wykonania usługi,
- liczba towarów lub zakres usługi,
- cena jednostkowa towaru lub usługi bez podatku,
- wartość towarów lub usług,
- termin wystawienia faktury.
Faktura bez VAT wystawiana jest przez dostawcę najpóźniej do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła sprzedaż.
Rodzaje faktury bez VAT
Cały czas mówiliśmy o “fakturze bez VAT”. Jednak istnieją różne rodzaje tego dokumentu, które mogą wywoływać różne skutki prawne. Mimo że efekt jest ten sam – przedsiębiorca jest zwolniony z podatku, to poszczególne faktury bez VAT się między sobą różnią. Omówmy więc pokrótce rodzaje faktur bez podatku.
Stawka VAT 0%
W niektórych przypadkach możliwe jest, aby sprzedawca zastosował na fakturze stawkę 0% VAT. Należy jednak pamiętać, że wciąż jest to sprzedaż opodatkowana. Oznacza to, że przedsiębiorca wystawiający fakturę 0% VAT może rozliczać VAT od zakupów i wnioskować o jego zwrot.
Czynności, do których można zastosować stawkę 0% VAT, są określone w Ustawie o VAT. Przykładem takiego działania jest np. dostarczanie sprzętu komputerowego do placówek oświatowych.
Podatnik zwolniony z opodatkowania
Stawka “zw” oznacza podatnika zwolnionego z opodatkowania. Przedsiębiorca zwolniony nie musi rejestrować się jako podatnik VAT, ale wtedy może wystawiać tylko rachunki, o których pisaliśmy już wcześniej. Gdyby jednak przedsiębiorca zdecydował się na rejestrację jako podatnik VAT, wówczas może wystawiać również faktury.
Przykładem usług zwolnionych z VAT są np. usługi związane z edukacją, psychologią czy pośrednictwem finansowym.
W tym przypadku rozliczanie VAT od zakupów jest niemożliwe. Jednak przedsiębiorca, który zarejestrował się jako płatnik VAT, może dokonywać sprzedaży mieszanej. To sytuacja, gdzie oprócz sprzedaży zwolnionej z VAT, podatnik dokonuje też sprzedaży, która jest opodatkowana VAT.
Podatnik nieopodatkowany w Polsce
Ten rodzaj faktury, oznaczany jako “np”, jest stosowany w sytuacji, w której sprzedaż nie jest opodatkowana w Polsce. Zazwyczaj taka faktura związana jest z eksportem usług. Według zasad ogólnych jest on opodatkowany w kraju nabywcy (tzw. reverse charge)
Stawka “np” może być stosowana przez wszystkich podatników, którzy kierują swoje usługi do odbiorców mieszkających za granicą – tłumaczy, programistów.
Taka faktura pozwala na odliczanie VAT od zakupów, tak jak w przypadku standardowych stawek VAT.
Faktura marża
Faktura marża to rodzaj faktury, który może dotyczyć np. sprzedaży towarów używanych. Na dokumencie nie ma stawki VAT, ale trzeba ten VAT zapłacić – tym faktura marża różni się od trzech poprzednich omawianych rodzajów faktur. Podmiot, który wystawia fakturę, płaci VAT od marży. Dzięki temu VAT jest niższy, niż miałoby to miejsce w sytuacji, w której opodatkowana zostałaby cała transakcja. W tym przypadku również niemożliwe jest odliczenie VAT.
Faktura bez VAT to rozwiązanie dla podatników zwolnionych z VAT. Należy jednak pamiętać, że istnieją różne rodzaje faktury bez podatku, a niektóre z nich paradoksalnie pozwalają na odliczenie VAT. Jeśli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – zapraszamy do kontaktu z zespołem Biznes Hub. Chętnie pomożemy Ci też w prowadzeniu księgowości dla firmy zwolnionej z podatku VAT.
Zobacz również:
Faktura zaliczkowa – wszystko co trzeba wiedzieć
Dotacje na działalność gospodarczą