Działalność nierejestrowana, nazywana także działalnością nieewidencjonowaną lub działalnością nierejestrową, to działalność, która ze względu na poziom przychodów nie jest uznawana za działalność gospodarczą. Możesz prowadzić ją bez konieczności wpisu do rejestru Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej i korzystać z przewidzianych w przepisach uprawnień. Na czym polega działalność nierejestrowana? Kto może ją prowadzić? Jakie obowiązki musisz spełniać, decydując się na działalność nierejestrowaną? Dowiedz się wszystkiego co niezbędne z naszego artykułu!
Co to jest działalność nierejestrowana i kiedy można ją prowadzić?
Ustawa z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców zastrzega, że nie każda działalność, mimo że spełnia warunki działalności gospodarczej tj. ma charakter zorganizowany, zarobkowy, prowadzona jest w sposób ciągły i we własnym imieniu, jest za taką uznawana w świetle prawa. Działalność nierejestrowaną możesz prowadzić, jeżeli spełniasz łącznie dwa warunki:
- przychody z działalności:
- od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 roku nie przekraczały w danym miesiącu 75% obowiązującego minimalnego wynagrodzenia (4 242 zł brutto), czyli 3 181,50 zł,
- od 1 lipca 2024 nie przekraczają w danym miesiącu 75% obowiązującego minimalnego wynagrodzenia (4 300 zł brutto), czyli 3 225 zł,
- w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywałeś działalności gospodarczej.
Przy czym należy podkreślić, że ustawodawca traktuje zawieszenie działalności gospodarczej tak, jak jej niewykonywanie. Zatem prowadzona przez ciebie działalność gospodarcza w przeszłości może być zawieszona. Ważne, aby upłynął okres co najmniej 60 miesięcy, czyli 5 lat.
Kto może prowadzić działalność nieewidencjonowaną?
Działalność nierejestrowaną mogą prowadzić osoby fizyczne. Ustawodawca nie przewiduje w tej kwestii żadnych szczególnych uregulowań. Zastanawiasz się dla kogo zatem jest taka forma działalności? Najogólniej można powiedzieć, że działalność nierejestrowana to drobna działalność zarobkowa, charakteryzująca się niskim poziomem przychodów. Przykładem takiej działalności będzie zatem prowadzenie bloga, okazjonalna sprzedaż w Internecie, udzielanie korepetycji, czy drobne poprawki krawieckie w domu.
Musisz jednak pamiętać, że prowadzona przez ciebie działalność musi zostać zarejestrowana, jeżeli:
- wymaga ona zezwolenia, koncesji, wpisu do rejestru działalności regulowanej – zatem jest to np. ochrona osób lub mienia, sprzedaż alkoholi, organizacja imprez turystycznych, usługi detektywistyczne;
- została ona zdefiniowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców – zatem jest to np. pośrednictwo ubezpieczeniowe, usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych.
Działalność nierejestrowa – obowiązki i udogodnienia
Prowadzenie działalności nierejestrowanej wiąże się z szeregiem udogodnień i korzyści. Przede wszystkim nie musisz zgłaszać działalności do ewidencji przedsiębiorców, czyli CEIDG, do urzędu skarbowego i Głównego Urzędu Statystycznego, nie potrzebujesz bowiem nadania NIP i numeru REGON. Z praktycznego punktu widzenia bardzo istotne jest także, że nie musisz uiszczać składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne i zdrowotne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.
Dla wielu osób atutem prowadzenia działalności rejestrowej jest możliwość prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży. W sposób szczególny uregulowany jest także obowiązek uiszczania zaliczek na podatek.
Decydując się na działalność nieewidencjonowaną musisz jednak pamiętać, że w świetle prawa cywilnego jesteś przedsiębiorcą. Zatem w relacjach z konsumentem jesteś traktowany jak przedsiębiorca, z wszystkimi tego konsekwencjami np. prawem zwrotu, czy reklamacji. Musisz ponadto:
- prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży,
- wystawiać faktury lub rachunki na żądanie kupującego,
- przestrzegać praw konsumentów.
Prowadzenie ewidencji sprzedaży
Zasadniczym obowiązkiem osoby prowadzącej niezarejestrowaną działalność jest prowadzenie ewidencji sprzedaży. Przede wszystkim wynika z niej bowiem to, czy nie przekraczasz limitu przewidzianego dla działalności nierejestrowej oraz wysokość przychodów, które masz obowiązek rozliczyć.
Forma prowadzenia ewidencji sprzedaży jest dowolna – papierowa, elektroniczna, w arkuszu kalkulacyjnym Excel lub zwykłym dokumencie. Ustawodawca nie określa także jakie dokładnie informacje powinny zostać w niej zawarte. Ważne jedynie, aby odnotować każdą dokonaną sprzedaż.
Wystawianie faktur i rachunków
Jednym z uproszczeń w prowadzeniu działalności nierejestrowanej jest brak obowiązku wystawiania faktur i rachunków. Zasadą jest bowiem dokumentowanie sprzedaży w ewidencji działalności. Jeżeli jednak kupujący zażąda od ciebie wystawienia faktury lub rachunku nie możesz mu tego odmówić. Ustawodawca nie określił przy tym, co powinien zawierać taki dokument. Należy jednak umieścić na nim m.in. informację o dacie wystawienia, dane sprzedawcy i kupującego, nazwę świadczonej usługi lub sprzedanego towaru, należną kwotę.
Pamiętaj, że jeśli nie jesteś płatnikiem VAT, wystawiasz dokument bez VAT.
Działalność nierejestrowana a urząd skarbowy
Przychody z działalności nierejestrowanej rozliczasz w zeznaniu rocznym PIT-36 w rubryce „działalność nierejestrowana”. Nie musisz zatem miesięcznie lub kwartalnie płacić zaliczek na podatek. Przychodem z działalności, który musisz ustalić na potrzeby rozliczenia z urzędem skarbowym, są otrzymane lub pozostawione do twojej dyspozycji w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość świadczeń otrzymanych w naturze i innych świadczeń dopłatach. Są to zatem w praktyce wyłącznie kwoty zapłacone przez klienta za usługę lub towar.
Rozliczając działalność nieewidencjonowaną pamiętaj, że uzyskanie z niej przychodów nie wyłącza prawa do wspólnego rozliczenia z małżonkiem. Ustawodawca nie wprowadza także ograniczeń w zakresie możliwości wykorzystania ulg podatkowych.
Działalność nierejestrowana a VAT
Jak uregulowana jest kwestia działalności nierejestrowanej a rozliczania VAT? Punktem wyjścia jest pojęcie działalności gospodarczej, które na potrzeby ustawy o podatku od towarów i usług uregulowane zostało w sposób odmienny niż w ustawie – Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z ustawą o VAT działalnością gospodarczą jest bowiem wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Tym samym zwolnienie z VAT osoby prowadzącej działalność nierejestrowaną odbywa się na zasadach ogólnych ujętych w ustawie o VAT. W praktyce ze zwolnieniem tym mamy do czynienia bardzo często. Dlaczego? Dzieje się tak dlatego, że sprzedaż prowadzona w ramach działalności nierejestrowanej w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekracza na ogół 200 tys. zł.
Limit przychodu dla działalności nierejestrowanej w 2025 roku
W 2025 roku limit przychodu dla działalności nierejestrowanej wzrośnie w związku ze zmianą minimalnego wynagrodzenia. W 2025 roku minimalne wynagrodzenie wzrośnie do 4 626 zł brutto, co podniesie limit przychodu z tytułu działalności nierejestrowanej do 3 469,50 zł.
Czy działalność nierejestrowana może być kontrolowana?
Jeżeli prowadzisz działalność nierejestrowaną, korzystasz nie tylko z przywilejów, ale musisz też wypełniać określone prawem obowiązki. Stosowne urzędy mogą zaś kontrolować czy robisz to w należyty sposób. Jakich kontroli możesz się spodziewać? Przede wszystkim kontroli podatkowej przeprowadzonej przez urząd skarbowy. Odbywa się ona na takich samym zasadach, jak wszystkie inne kontrole podatników tj. może być ona zapowiedziana lub przeprowadzona bez zapowiedzenia.
Pamiętaj też, że przestrzeganie przez ciebie praw konsumentów może skontrolować Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a ochrony danych osobowych – Prezes Urzędu Danych Osobowych. Jeśli zaś prowadzić działalność związaną z żywnością, kontrolować może cię także Sanepid.
Prowadzenie działalności nierejestrowanej jest zatem doskonałym sposobem na rozpoczęcie działalności – zarobkowej, ale drobnej i nie przynoszącej zbyt dużych dochodów. Jeśli planujesz jej rozpoczęcie, a z różnych przyczyn np. dla podniesienia prestiżu swoich usług nie chcesz wskazywać jako adresu do korespondencji swojego adresu pobytu lub zamieszkania, możesz skorzystać z usług wirtualnego biura np. w Warszawie przy ul. Złotej 75A. Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą!