Kontrola skarbowa nie należy do najprzyjemniejszych rzeczy. Z pewnością niejeden przedsiębiorca miał okazję się o tym przekonać. Aby uniknąć niepotrzebnych kontroli i zaoszczędzić czas zarówno organów państwowych, jak i przedsiębiorców, już w 2016 r. wprowadzono jednolity plik kontrolny. Czym jest to rozwiązanie? Kogo obowiązuje? Co grozi za niewysłanie JPK? Odpowiadamy.
Jednolity plik kontrolny — kto go wprowadził?
Zanim Polska wprowadziła obowiązek dostarczania jednolitych plików kontrolnych, rozwiązanie to działało już w innych europejskich państwach takich jak np.: Niemcy, Francja, Portugalia, Luksemburg czy Austria.
Rozwiązanie to ma za zadanie uszczelnić system podatkowy, usprawnić działanie organów podatkowych oraz sprawić, aby czynności kontrolne i sprawdzające wykonywane były sprawniej i dokładniej. Dzięki nim identyfikacja wszelkich nieprawidłowości z zakresu rozliczeń VAT odbywa się sprawniej i bardziej skrupulatnie. W grę wchodzą tutaj ogromne pieniądze padające kiedyś łupem wyłudzeń skarbowych przez zorganizowane grupy przestępcze. Dzięki JPK wykryto już wiele uszczupleń VAT i innych nieprawidłowości działających na szkodę państwa.
Jednolity plik kontrolny — co to jest?
JPK, czyli jednolity plik kontrolny to zestaw danych dotyczących operacji gospodarczych firmy za konkretny okres roku podatkowego. Dane te generowane są przez system informatyczny i powinny być dostarczane do urzędu skarbowego w odpowiednio standaryzowanej formie. Wszelkie informacje niezbędne do wygenerowania JPK pobierane są bezpośrednio z programów finansowo-księgowych danej firmy i przekazywane kolejno do właściwego urzędu w formie elektronicznej.
Głównym zadaniem JPK jest uszczelnienie systemu podatkowego państwa. Istotną cechą jednolitego pliku kontrolnego jest jego standaryzacja. Zarówno schemat, jak i układ pliku są ściśle określone i zapisywane w formacie XML. Tym sposobem przyspieszone i zdecydowanie ułatwione zostało zbieranie informacji o danych operacjach gospodarczych, jak również ich analiza. Ułatwiło to tym samym przeprowadzanie bardziej skutecznych kontroli podatkowych.
Rezygnacja z papierowych wydruków i ich automatyzacja zdecydowanie ułatwiła też życie przedsiębiorcom. Teraz zbieranie i przekazywanie danych do urzędu odbywa się w prosty i szybki sposób. Taki bieżący wgląd w operacje gospodarcze przedsiębiorstw zwiększa skuteczność kontroli skarbowych i pomaga w ukierunkowaniu ich na firmy, których działania budzą faktyczne wątpliwości.
Kogo obejmuje jednolity plik kontrolny?
Obowiązek generowania i dostarczania JPK dotyczy wszystkich przedsiębiorców, którzy są czynnymi płatnikami podatku VAT. Dotyczy to wszystkich bez względu na wielkość przedsiębiorstwa, czyli zarówno duże, średnie, małe firmy, jak również mikroprzedsiębiorców.
JPK — z czego się składa?
Plik JPK składa się z siedmiu struktur, są to:
- JPK_KR – zawiera księgi rachunkowe;
- JPK_EWP – obejmuje ewidencję przychodów;
- JPK_WB – zawiera wyciąg bankowy;
- JPK_MAG – zawiera informacje o stanie magazynu;
- JPK_FA – zawiera dokumenty zakupu i sprzedaży (faktury);
- JPK_PKPIR – obejmuje podatkową księgę przychodów i rozchodów;
- JPK_V7 – został wprowadzony 1 października 2020. Zastąpił plik JPK_VAT oraz deklarację VAT7.
Dotychczasowym plikiem, który obowiązkowo pobieranym i wysyłanym co miesiąc była struktura JPK_VAT (zawierająca ewidencję zakupu i sprzedaży) składanie takiego pliku było obowiązkowe dla większości przedsiębiorców. Pozostałe struktury pliku JPK przekazywane były tylko na żądanie fiskusa. Wprowadzony 1 października 2020 r. JPK_V7 ma na celu uproszczenie życia podatnikom, gdyż zastępować ma on JPK_VAT oraz deklarację VAT7 a ponadto zawierać szczegółowe oznaczenia określonych transakcji.
JPK_V7 – na czym polega?
Nowa struktura JPK_V7 jest w uproszczeniu zbiorem informacji dotyczących sprzedaży i zakupu z wyszczególnieniem kwot, wartości, stawek podatku VAT oraz danych kontrahentów. Plik ten dzieli się na dwie części:
- część ewidencyjną, odpowiadającą dotychczasowym plikom JPK_VAT;
- część deklaracyjną, odpowiadającą pozycjom wykazywanym w deklaracjach VAT.
Struktura ta zawiera więc w sobie dane dotychczasowo przekazywane do MF i US w postaci deklaracji podatkowej oraz pliku JPK_VAT. Ponadto udostępnia również oznaczenia, szczególnie dla transakcji wrażliwych, które są narażone na oszustwa podatkowe (jak np. sprzedaż wyrobów tytoniowych czy alkoholu etylenowego). Wprowadzenie tego typu oznaczeń ma w dużym stopniu przyczynić się do większej skuteczności aparatu kontrolnego i tym samym wyeliminowaniu tzw. szarej strefy.
Plik JPK_V7 istnieje w dwóch wariantach, w zależności od wybranej przez podatnika formy rozliczeń podatku VAT na formularzu VAT-R. Przy roliczeniach miesięcznych obowiązuje plik JPK_V7M, natomiast podatnicy rozliczający się kwartalnie muszą złożyć plik JPK_V7 K.
Jak wygenerować i wysłać jednolity plik kontrolny?
Istnieje kilka możliwości przygotowania i wysłania pliku JPK — można zrobić to, korzystając z:
- darmowego programu e-mikrofirma, który można pobrać ze strony internetowej Ministerstwa Finansów;
- bezpłatnego narzędzia udostępnionego przez Ministerstwo Finansów do generowania i wysyłania jednolitych plików uproszczonych — formularz uproszczony (umożliwia on przygotowanie plików według struktur JPK_V7M i JPK_V7K);
- aktualnego programu księgowego bądź rozwiązań komercyjnych on-line.
W jaki sposób podpisać jednolity plik kontrolny?
Aby plik JPK był ważny, musi zawierać podpis. Można to zrobić na trzy sposoby, stosując:
- Profil zaufany — czyli bezpłatny podpis elektroniczny, który złożyć można niemal w każdym urzędzie, jak również za pośrednictwem bankowości internetowej.
- Kwalifikowany podpis elektroniczny — to płatny elektroniczny podpis, który służy do podpisywania dokumentów. Kupić go można u jednego z certyfikowanych dostawców.
- Dane autoryzujące — w tej bezpłatnej metodzie do autoryzacji służą dane przedsiębiorcy tj. imię, nazwisko, NIP lub PESEL, data urodzenia oraz kwota przychodu.
Co grozi za niezłożenie JPK w terminie?
Przepisy podatkowe nie określają wprost, jaka kara grozi za niezłożenie pliku JPK V7 w terminie. Jednak z uwagi na to, że dokumenty te są obowiązkowymi informacjami podatkowymi to niezłożenie pliku JPK lub złożenie go z błędami skutkować może nałożeniem kary grzywny.
Niewypełnienie obowiązku złożenia JPK V7 w wyznaczonym terminie skutkować może potraktowaniem przez organ skarbowy jako naruszenie obowiązków podatkowych. Kara za niezłożenie pliku w terminie wynosi do 120 stawek dziennych, natomiast za podanie w nim nierzetelnych informacji grozi kara do 720 stawek dziennych. Obecnie (w 2022 roku) stawka dzienna wg kodeksu karnego skarbowego wynosi od 100,33 zł do 40 132 zł.
Ważną informacją jest fakt, że niezłożenie pliku JPK V7 w formie, terminie lub zawarcie w nim nieprawdziwych danych, traktowane może zostać jako wykroczenie lub przestępstwo skarbowe.
Karze za niezłożenie pliku JPK V7 w terminie bądź przedstawieniu w nim nieprawdziwych informacji podlega osoba odpowiedzialna w firmie za sprawy finansowe i sprawozdawcze. Co za tym idzie nałożona kara obowiązywać może: właścicieli jednoosobowych działalności, członków zarządu, kierowników bądź inne osoby, na które nałożony został obowiązek wysyłania plików JPK V7 w zawartej przez strony umowie współpracy.
Zobacz również:
Sprawozdanie finansowe 2022 – czym jest, kogo obowiązuje, jak złożyć?
Minimalna krajowa – czym jest, kto ją ustala i ile wyniesie 2023 roku?