VAT, czyli podatek od towarów i usług to rodzaj daniny publicznej od wartości dodanej, którą zobowiązani są opłacać przedsiębiorcy. Na czym polega zwolnienie z VAT? Kim jest podatnik VAT zwolniony i czym różni się od podatnika VAT czynnego? Przeczytaj poradnik i poznaj odpowiedź na najważniejsze pytania dotyczące podatnika VAT.
Kim jest podatnik VAT?
Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, potocznie nazywaną ustawą o VAT, podatnikiem jest osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej oraz osoba fizyczna, która wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy, bez względu na cel lub rezultat prowadzenia takiej działalności. Podatnikiem jest także jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej stanowiąca przedsiębiorstwo w okresie od otwarcia spadku do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego lub uprawnienia do powołania zarządu sukcesyjnego (jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony i dokonano zgłoszenia w oparciu o przepisy ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników).
Upraszczając można powiedzieć, że podatnikami VAT są przedsiębiorcy, na których spoczywa obowiązek rejestracji i rozliczania podatku od obrotu towarami i usługami.
Podatnik czynny a podatnik zwolniony. Rodzaje zwolnienia
Podatników VAT podzielić można na dwie grupy tj.:
- podatników VAT czynnych,
- podatników VAT zwolnionych.
Podatnikiem VAT czynnym jest podatnik, który prowadzi działalność gospodarczą, zarejestrował się do celów VAT i opłaca należny podatek. Podatnikiem VAT zwolnionym jest zaś podatnik, który mimo prowadzenia działalności gospodarczej korzysta ze zwolnienia z opłacania podatku VAT.
Ustawodawca przewidział dwa rodzaje zwolnienia z VAT tj.:
- zwolnienie podmiotowe,
- zwolnienie przedmiotowe.
Zwolnienie z VAT podmiotowe
Podatnik może skorzystać z podmiotowego zwolnienia z VAT w wypadku, gdy przychody z prowadzonej działalności nie przekroczyły w poprzednim roku limitu wynoszącego obecnie 200 tys. zł. Co w sytuacji, gdy przedsiębiorca rozpoczyna działalność w trakcie roku? W takim wypadku limit szacowany jest proporcjonalnie do okresu sprzedaży. Aby obliczyć kwotę sprzedaży, której nie możesz przekroczyć wystarczy pomnożyć liczbę dni od rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej do końca roku przez obowiązujący limit, czyli 200 tys. zł, a następnie otrzymany wynik podzielić przez liczbę dni w roku.
Należy pamiętać, że do limitu sprzedaży nie wlicza się jednak kwoty podatku oraz enumeratywnie wymienionych w art. 113 ust. 2 ustawy o VAT kwot, w tym m.in.:
- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;
- sprzedaży na odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;
- transakcji związanych z nieruchomościami.
Ustawodawca zastrzegł jednak kilka okoliczności, w przypadku których zarejestrowanie i opłacanie VAT jest konieczne, mimo nieprzekroczenia limitu 200 tys. zł. Zwolnienie z VAT nie dotyczy m.in. przedsiębiorców, którzy sprzedają:
- towary opodatkowane podatkiem akcyzowym,
- tereny budowlane,
- nowe środki transportu,
- przez Internet preparaty kosmetyczne i toaletowe,
- części do maszyn samochodowych (detalicznie lub hurtowo),
a także przedsiębiorców, którzy świadczą niektóre usługi, w tym m.in.:
- prawnicze,
- jubilerskie,
- doradztwa (poza rolniczym),
- ściągania długów.
Podatnikiem zwolnionym z VAT z tytułu zwolnienia podmiotowego nie może być także przedsiębiorca, który nie posiada siedziby działalności w Polsce.
Nadal nie wiesz lub mając na uwadze konsekwencje błędnych obliczeń, nie jesteś pewny czy możesz skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT? Stosownych informacji udzieli ci księgowy lub biuro rachunkowe, które prowadzi księgowość twojej firmy. Jeśli nie wybrałeś jeszcze zaufanej osoby, która pomoże ci w rozliczaniu z fiskusem, zapoznaj się z ofertą naszego biura rachunkowego online świadczącego usługi księgowości. Dzięki prowadzeniu księgowości online w ramach Biznes Hub zyskujesz pewność, że księgowością twojej firmy zajmą się profesjonaliści, a za sprawą elektronicznego obiegu dokumentów i stosowanych nowoczesnych rozwiązań IT nie jesteś w żaden sposób ograniczony lokalizacją wykonywanej przez ciebie działalności. W ramach naszego biura rachunkowego prowadzimy zarówno pełną księgowość, jak i księgowość uproszczoną, a także zajmujemy się obsługą kadr i płac.
Zwolnienie z VAT przedmiotowe
Podatnikiem zwolnionym z VAT przedmiotowo może być przedsiębiorca bez względu na wysokość osiąganych przychodów, pod warunkiem, że świadczy usługi lub sprzedaje towary enumeratywnie wskazane w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT. Przykładami takiej działalności są:
- dostawa produktów rolnych dokonywana przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie przez niego usług rolniczych;
- usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia, oraz dostawa towarów i świadczenie usług, które są ściśle z tym związane, a wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze;
- usługi transportu sanitarnego;
- usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej;
- usługi opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub osobami w podeszłym wieku;
- usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym, które świadczone są przez nauczycieli;
- usługi nauczania języków obcych.
Prawa i obowiązki podatnika VAT czynnego i zwolnionego
Jakie są prawa i obowiązki podatników VAT czynnych i zwolnionych? Jako podatnik czynny zobowiązany jesteś przede wszystkim do zarejestrowania swojej działalności do VAT oraz składania do urzędu skarbowego tzw. JPK_VAT, czyli Jednolitego Pliku Kontrolnego, czyli generowanego comiesięcznie pliku informatycznego z danymi o operacjach gospodarczych w danym okresie. Do najważniejszych uprawnień zaliczyć można zaś możliwość pomniejszania VAT należnego o VAT naliczony.
Podatnik zwolniony nie ma natomiast obowiązku zarejestrowania działalności do VAT, ale jeśli korzysta ze zwolnienia podmiotowego musi kontrolować swoje przychody, a w razie przekroczenia limitu 200 tys. zł dokonać rejestracji.
Jak sprawdzić czy dany podmiot jest podatnikiem VAT?
Podmioty, które zarejestrowane są jako podatnicy VAT wpisywane są na tzw. białą listę, która prowadzona jest przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru funkcjonuje od 2019 roku i ma na celu weryfikowanie kontrahentów.
Szef Krajowej Administracji Skarbowej dane do „białej listy” pobiera z rejestrów publicznych, nie musisz zatem dokonywać jakiegokolwiek zgłoszenia do wykazu.