Działalność nierejestrowana to drobna działalność zarobkowa, której prowadzenie wiąże się z wieloma uproszczeniami. Zgodnie bowiem z założeniami, ma ona stanowić zachętę do aktywności zawodowej dla tych, którzy w innych okolicznościach nie zdecydowaliby się jej podjąć. Jak uregulowany jest obowiązek odprowadzania VAT w przypadku prowadzenia działalności nierejestrowanej? Czy podmiot ją prowadzący jest czynnym podatnikiem VAT?
VAT i działalność nierejestrowana – pojęcia
Punktem wyjścia dla odpowiedzi na pytanie, czy prowadzenie działalności nierejestrowanej wymaga odprowadzania VAT powinno być zdefiniowanie tych pojęć. Czym jest zatem VAT? VAT to potoczne określenie podatku od towarów i usług, czyli od wartości dodanej, który pobierany jest na każdym kolejnym etapie obrotu towarem lub usługą. Podatnikiem VAT w myśl obowiązujących przepisów jest osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej oraz osoba fizyczna, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, bez względu na cel i rezultat tej działalności.
Działalność nierejestrowana jest to zaś drobna działalność zarobkowa, która mimo że jest działalnością w rozumieniu przepisów ustawy prawo przedsiębiorców, a zatem jest ona zorganizowana, mająca charakter zarobkowy, prowadzona w sposób ciągły i we własnym imieniu, ze względu na osiągane przychody nie jest wymaga rejestracji w CEIDG z wszelkimi tego konsekwencjami.
Zwolnienie z VAT – czy jest możliwe?
Ustawodawca dopuszcza dwa rodzaje zwolnień z VAT. Są to:
- zwolnienie przedmiotowe,
- zwolnienie podmiotowe.
Zwolnienie przedmiotowe nie jest uzależnione od wysokości obrotów, ale dotyczy świadczenia usług lub sprzedaży towarów enumeratywnie wymienionych w art. 43 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Są to m.in.:
- usługi w zakresie opieki medycznej,
- usługi nauczania m.in. języków obcych,
- niektóre usługi finansowe.
Zwolnienie podmiotowe związane jest natomiast z wysokością osiąganych przychodów. Zgodnie z przepisami, jeżeli w minionym roku nie przekroczyły one limitu 200 tys. zł, wówczas możesz skorzystać ze zwolnienia z VAT. Zatem zwolnienie podmiotowe ma charakter dobrowolny. Od tej zasady ustawodawca przewidział jednak wyjątek, który dotyczy rodzaju sprzedawanych towarów lub świadczonych usług. Jeżeli zatem prowadzisz działalność polegającą na sprzedaży m.in.:
- towarów opodatkowanych akcyzą,
- terenów budowlanych,
- wybranych produktów przez Internet,
lub na świadczeniu usług m.in.:
- prawniczych,
- doradczych,
- jubilerskich,
lub gdy nie posiadasz siedziby w Polsce, to wówczas jesteś zobowiązany odprowadzać VAT niezależnie od osiąganych przychodów.
Zobacz również: Działalność nierejestrowana – wady i zalety
Działalność nierejestrowana a VAT
Jak zatem wygląda zależność między prowadzeniem działalności w formie nierejestrowanej a obowiązkiem odprowadzania VAT? Przede wszystkim należy podkreślić, że prowadząc działalność nierejestrowaną jesteś podatnikiem VAT, bo prowadzona działalność jest działalnością gospodarczą w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.
Możesz w związku z tym skorzystać ze zwolnień, które dotyczą podatników VAT tj. zwolnienia przedmiotowego lub podmiotowego. Ze względu na wysokość osiąganych przychodów, które w działalności nierejestrowanej są co do zasady nieduże, znaczna część podmiotów prowadząca taką działalność korzysta ze zwolnienia z VAT. Należy jednak pamiętać, że wyjątek od zwolnienia podmiotowego tj. sprzedaż określonych w przepisach towarów lub świadczenie usług, a także fakt nieposiadania siedziby na terytorium kraju, dotyczy także podmiotów prowadzących działalność nierejestrowaną. Jeżeli zatem sprzedajesz określone towary lub świadczysz zastrzeżone w przepisach usługi, zobowiązany jesteś do zarejestrowania się jako czynny podatnik VAT i odprowadzania podatku nawet wtedy, gdy twoje przychody nie są wysokie (nie przekraczają 200 tys. zł.).
Limit przychodu dla działalności nierejestrowanej w 2024 roku
W roku 2024, limit przychodu dla działalności nierejestrowanej podniósł się na skutek zmiany minimalnego wynagrodzenia. W okresie pierwszych sześciu miesięcy wynosi on 3 181,50 zł, co stanowi 75% minimalnego wynagrodzenia w tym czasie. Natomiast od 1 lipca 2024 roku limit ten wzrośnie do 3 225 zł, również odpowiadając 75% minimalnemu wynagrodzeniu.